Co to jest ksylitol?
Ksylitol jest naturalnie występującą substancją, która jest szeroko stosowana jako substytut cukru. Chemicznie jest to alkohol cukrowy i występuje naturalnie w jagodach, śliwkach, kukurydzy, owsie, grzybach, sałacie, drzewach i niektórych innych owocach.
Komercyjnie większość ksylitolu jest pozyskiwana z włókien kukurydzy lub brzozy. Chociaż jest on stosowany jako substytut cukru od dziesięcioleci, jego popularność gwałtownie wzrosła w ostatniej dekadzie ze względu na jego niski indeks glikemiczny i właściwości zwalczania płytki nazębnej.
Gdzie występuje ksylitol?
Ksylitol jest produkowany w postaci białego proszku, który wygląda i smakuje podobnie do cukru. W wielu krajach został dopuszczony do stosowania w produktach do higieny jamy ustnej, lekach i jako dodatek do żywności. W ostatnich latach znacznie wzrosła liczba i rodzaje produktów zawierających ksylitol. Przykładowe produkty to gumy bez cukru, cukierki, miętówki, wypieki, masło orzechowe, przekąski budyniowe, syrop na kaszel, witaminy do żucia lub gumy, a także suplementy lub leki dostępne bez recepty, płyny do płukania ust i pasty do zębów. Ksylitol pojawia się również w dostępnych bez recepty aerozolach do nosa, produktach do pielęgnacji skóry, środkach przeczyszczających, środkach wspomagających trawienie, lekach na alergię, pastylkach na suchość w ustach, suplementach diety na sen, a także w lekach dla ludzi wydawanych na receptę, zwłaszcza tych w postaci szybko rozpuszczających się tabletek lub płynów.
Jak bezpieczny jest ksylitol?
Ksylitol jest bezpieczny do stosowania u ludzi, chociaż jak większość alkoholi cukrowych, może mieć łagodny efekt przeczyszczający, gdy jest spożywany w dużych ilościach lub gdy jest wprowadzany do diety po raz pierwszy. Dzieje się tak, ponieważ ksylitol może wciągać wodę do jelit lub może być fermentowany przez bakterie obecne w jelitach.
Ksylitol jest wyjątkowo toksyczny dla psów
Ksylitol jest wyjątkowo toksyczny dla psów. Nawet niewielkie ilości ksylitolu mogą powodować hipoglikemię (niski poziom cukru we krwi), drgawki, niewydolność wątroby, a nawet śmierć u psów.
Dlaczego ksylitol jest toksyczny dla psów?
Zarówno u ludzi, jak i u psów poziom cukru we krwi jest kontrolowany przez uwalnianie insuliny z trzustki. Ksylitol nie stymuluje uwalniania insuliny z trzustki u ludzi. Jednakże, gdy psy spożywają ksylitol, jest on szybko wchłaniany do krwiobiegu, co powoduje silne uwalnianie insuliny z trzustki. To szybkie uwolnienie insuliny powoduje głęboki spadek poziomu cukru we krwi (hipoglikemia), który może wystąpić już po 10-60 minutach od spożycia. Nieleczona hipoglikemia może zagrażać życiu. Proces, w którym ksylitol może powodować niewydolność wątroby u psów jest słabo poznany.
Jaka ilość ksylitolu jest trująca dla psa?
Ze względu na różne ilości ksylitolu obecnego w różnych produktach, ilość produktu, która musi zostać spożyta, aby można było spodziewać się toksyczności, jest różna. Ogólnie rzecz biorąc, niższe dawki ksylitolu powodują hipoglikemię, natomiast wyższe dawki powodują niewydolność wątroby. Ilości ksylitolu w gumie różnią się w zależności od marki, a nawet mogą się różnić w obrębie tej samej marki w zależności od rodzaju gumy i smaku. Niektóre marki gumy zawierają niewielkie ilości ksylitolu, podczas gdy inne marki zawierają większe ilości. Ponieważ istnieje duży zakres ksylitolu w różnych markach i smakach gumy, ważne jest, aby zidentyfikować, czy toksyczna ilość została spożyta. Najczęstsze źródło zatrucia ksylitolem, pochodzi z gumy bez cukru, chociaż przypadki zatrucia ksylitolem z innych źródeł, takich jak suplementy i wypieki, są coraz częstsze. W 2020 roku Pet Poison Helpline miała 5 846 zgłoszeń dotyczących psów spożywających ksylitol!
Co powinienem zrobić, jeśli mój pies zje coś zawierającego ksylitol np.gumy do żucia?
Jeśli podejrzewasz, że Twój pies zjadł produkt zawierający ksylitol, natychmiast skontaktuj się z lekarzem weterynarii lub całodobowym centrum kontroli trucizn dla zwierząt.
Nie wywołuj wymiotów ani nie podawaj niczego doustnie swojemu psu, chyba że zostanie to wyraźnie zalecone przez lekarza weterynarii. Ważne jest, aby jak najszybciej podjąć leczenie psa. Ponieważ niektóre psy mogą być już w stanie hipoglikemii, wywołanie wymiotów może pogorszyć objawy kliniczne.
Jakie są objawy zatrucia ksylitolem?
Początkowe objawy zatrucia ksylitolem są zwykle spowodowane niskim poziomem cukru we krwi (hipoglikemia) i mogą rozwinąć się w ciągu godziny od spożycia. Objawy niskiego poziomu cukru we krwi mogą obejmować którekolwiek lub wszystkie z poniższych:
- Wymioty
- Słabość
- Brak koordynacji lub trudności w chodzeniu lub staniu
- Słabość/spowolnienie lub senność
- Drżenia
- Napady
- Śpiączka
W ciężkich przypadkach u psa mogą wystąpić drgawki lub niewydolność wątroby. Psy, u których rozwija się niewydolność wątroby w wyniku zatrucia ksylitolem, mogą, ale nie muszą najpierw wykazywać oznak hipoglikemii.
Jak rozpoznaje się zatrucie ksylitolem?
Wstępne rozpoznanie zatrucia ksylitolem stawia się, jeśli wiesz lub podejrzewasz, że pies zjadł coś zawierającego ksylitol i występują objawy hipoglikemii lub niewydolności wątroby. Ponieważ objawy kliniczne rozwijają się szybko, lekarz weterynarii na ogół nie czeka z rozpoczęciem leczenia na potwierdzoną diagnozę dotyczącą konkretnej ilości spożytego pokarmu.
Czy istnieje antidotum na zatrucie ksylitolem?
Nie. Nie ma antidotum na zatrucie ksylitolem, chociaż korzystne jest leczenie za pomocą dożylnej suplementacji dekstrozy (glukozy) i leków chroniących wątrobę.
Jak leczy się zatrucie ksylitolem?
Szybkie i agresywne leczenie przez lekarza weterynarii jest niezbędne, aby skutecznie odwrócić wszelkie efekty toksyczne i zapobiec rozwojowi poważnych problemów.
Jeśli Twój pies właśnie zjadł ksylitol, ale nie rozwinął jeszcze żadnych objawów klinicznych, lekarz weterynarii może wywołać wymioty, aby zapobiec dalszemu wchłanianiu, w zależności od tego, jaki jest poziom glukozy we krwi Twojego psa. Jeśli rozwinęły się objawy kliniczne, leczenie będzie oparte na objawach, które są widoczne. Ponieważ ksylitol może powodować zarówno niski poziom glukozy we krwi, jak i niski poziom potasu, lekarz weterynarii wykona badania krwi w celu ustalenia, czy te problemy wymagają leczenia. We wszystkich przypadkach pies będzie wymagał hospitalizacji w celu monitorowania stężenia glukozy we krwi, podawania dekstrozy, płynów dożylnych, środków chroniących wątrobę oraz innej opieki wspomagającej, która może być potrzebna. Należy często monitorować wyniki badań krwi, aby upewnić się, że stężenie glukozy we krwi i czynność wątroby pozostają w normie.
Jakie jest rokowanie co do powrotu do zdrowia po zatruciu ksylitolem?
Rokowanie jest dobre dla psów, które są leczone przed wystąpieniem objawów klinicznych lub dla psów, u których wystąpi niepowikłana hipoglikemia, która zostanie szybko odwrócona. Jeśli rozwinie się niewydolność wątroby, rokowanie jest na ogół niepomyślne, a pacjenci mogą wymagać dłuższego leczenia.
Jak mogę zapobiec temu problemowi?
Jeśli używasz produktów zawierających ksylitol, upewnij się, że są one bezpiecznie przechowywane poza zasięgiem Twoich psów. Nie dziel się ze swoimi psami jedzeniem, które może zawierać ksylitol. Myjąc zęby psa, używaj tylko pasty przeznaczonej dla psów, nigdy takiej, która jest przeznaczona dla ludzi. Należy pamiętać, że istnieją pewne produkty weterynaryjne, które zawierają niewielkie ilości ksylitolu (np. leki z gabapentyną, płyny do płukania ust). W zalecanych dawkach nie powinny one powodować zatrucia ksylitolem; jednak spożyte w dużych ilościach mogą potencjalnie doprowadzić do zatrucia.
Jeśli używasz produktów zawierających ksylitol, upewnij się, że są one przechowywane bezpiecznie, poza zasięgiem twoich psów.
Wydaje się, że psy są najbardziej wrażliwe na zatrucie ksylitolem. Koty, króliki, fretki i konie nie wydają się rozwijać hipoglikemii lub niewydolności wątroby od spożycia ksylitolu. Nawet jeśli te inne gatunki nie wydają się być wrażliwe na ksylitol, nadal najlepiej jest trzymać je z dala od produktów zawierających ksylitol.
